Pożyczki, kredyty i inne instrumenty finansowe, które pozyskuje się od wyspecjalizowanych instytucji zawsze wiążą udzielającego i przyjmującego środki umową. Jej zawarcie opiera się na art. 720 Kodeksu Cywilnego, na podstawie którego udzielający przenosi na przyjmującego określoną ilość pieniędzy lub rzeczy, a ten z kolei zobowiązuje się je zwrócić w tej samej wysokości i określonym czasie. Oczywiście w przypadku instytucji finansowej wiąże się to z kosztami korzystania ze środków.
Umowa pożyczki – konieczne dane
Umowa pożyczki, aby uznać ją za prawidłowo sporządzoną zawierać musi następujące dane:
- Data i miejsce zawarcia
- Strony umowy, czyli określenie kto jest pożyczkodawcą, a kto pożyczkobiorcą
- Przedmiot umowy – kwota, waluta, okres spłaty
- Warunki zwrotu – jednorazowo czy ratalnie, wraz z określeniem prowizji i oprocentowania
- Warunki wypowiedzenia
- Podpisy obu stron umowy
W niektórych przypadkach dochodzi jeszcze informacja o stanie majątkowym pożyczkobiorcy i zabezpieczeniu przedmiotu umowy.
To wystarczy, aby umowa została zawarta. Aby jednak była ważna, potrzebne jest spełnienie jeszcze kilku istotnych warunków, opisanych poniżej.
Kiedy umowa pożyczki może być uznana za nieważną?
Instytucje finansowe starannie dbają o to, aby zawierana z nimi umowa pożyczki nie posiadała żadnych błędów ani nieprawidłowości. To w końcu dla nich gwarancja jej niepodważalności. Istnieją jednak warunki, pod którymi umowa pożyczki może zostać uznana za nieważną. Poniżej kilka przykładów:
- Umowa zawiera zapisy niezgodne z prawem, tzw. klauzule abuzywne. Chodzi tu o zapisy jednoznacznie niekorzystne dla pożyczkobiorcy. Mogą one dotyczyć np. niemożności prowadzenia negocjacji co do warunków umowy. Aby stwierdzić, że umowa zawiera zapisy niekorzystne konieczne jest przeprowadzenie analizy prawnej dokumentu.
- Umowa zawiera błędy formalne – albo w zakresie treści, albo formy zawierania. Może to być np. brak podpisu, informacji o warunkach odstąpienia czy oprocentowania.
- Sfałszowanie umowy – to szczególnie trudny do udowodnienia, ale nie niemożliwy przypadek, w którym umowa zostać może uznana za nieważną. Jeśli umowa została zawarta na skradzione dane – obowiązek udowodnienia fałszerstwa leży po stronie pożyczkobiorcy. Istnieją ustalone sposoby postępowania i do unieważnienia umów z tego powodu już niejednokrotnie dochodziło. Są też metody zabezpieczenia się przed taką ewentualnością.
- Wymuszenie zawarcia umowy – umowa zawarta pod presją groźby lub poprzez zastosowanie szantażu też uznana jest za nieważną. Udowodnienie jednak, że z takim przypadkiem mieliśmy do czynienia nie jest proste i również leży po stronie pożyczkobiorcy
- Zawarcie umowy przez osobę nieuprawnioną – np. niepełnoletnią lub ubezwłasnowolnioną albo nie posiadającą zgody osoby trzeciej, współodpowiedzialnej za zaciągane zobowiązania.
Zawierając każdą umowę, a umowę pożyczki w szczególności warto upewnić się, że spełnia ona wszystkie wymagane prawem warunki, aby móc być uznana za ważną. Proces unieważniania bowiem, choćby jak najbardziej uzasadniony często jest czasochłonny i wymagający sporego nakładu pracy.